Tags
“Pivot no Rebalance”: EUA nia Polítika Externa mai Ázia
Guteriano Neves
Ázia’s Rise
“Here, we see the future. As the world’s fastest-growing region-and home to more than have the global economy—the Ázia Pacific is critical to achieving my highest priority: creating jobs and opportunity for the American people. With most of the world’s nuclear powers and some half of humanity, Ázia will largely define whether the century ahead will be marked by conflict or cooperation, needless suffering or human progress.” Presidenti EUA, Barrack Obama iha ninia diskursu ba Parlementu Australia, 17 de Novembru, 2011.
Introdusaun
Kresimentu ekonomia iha Ázia hetan atensaun barak hosi parte hotu, no altera relasaun polítika iha nivel internasional. Dezde Obama tama ba Casa Branca iha 2009, polítika externa Obama nian foka ba rejiaun Ázia. Polítika ida ne’e ikus mai koñesidu ho “Rebalance” ou “Pivot;” offisialmente fo sai ba públiku iha 17 de November 2011, iha diskursu Prezidenti Obama nian iha Parlamentu Australia nia oin. Polítika externa ida ne’e intensifika liu tan dinamika iha rejiaun laran, hamosu diskonfiansa entre Xina ho EUA iha rejiaun, no obriga pais sira iha rejiaun laran atu jere interese pais boot rua ho didiak, no oinsa atu asegura sira nia interese nasional rasik. Artigu badak ida ne’e koko atu esplika polítika externa ida ne’e no oinsa reasaun hosi rejiaun laran.
Importansia Rejiaun Ázia
Rejiaun Ázia mak sai nu’udar makina ba kresimentu ekonomia mundial nian, wainhira krize finanseiru sei nafatin afekta país dezenvolvidu sira iha Europeia no Norte Amerikanu. Relatório Banku Mundial nian, East Ázia Pacific 2014 nian subliña katak país sub-dezenvolvidu sira iha Ázia Oeste no Pasífiku ho susesu liu iha periodu turbulansia finanseiru nian iha veraun (Summer) 2013 nian no kresimentu ekonomia rejiaun nian iha 2013 atinzi 7.2% no iha 2013, kontribui mais de metade hosi kresimentu ekonomia ekonomia mundial nian” (Banku Mundial; 2014; 4). Banku Dezenvolvimentu Áziaktiku nota katak ekonomia Ázia nian aumenta iha dekade hirak ikus mai ne’e. Iha dekade 1980 no 1990, kresimentu GDP Ázia nian aumenta 6% kada tinan iha Ázia Oeste, no kontinua aumenta 6% kada tinan hosi 1999 to’o 2006 (ADB; 5). ADB identifika faktor fatores hirak ne’ebé kontribui ba ne’e; aumenta rendimentu ne’ebé rezulta iha númeru pobreza tun, kapital ne’ebé tama aumenta, investimentu seitor privadu no públiku aumenta, aumenta iha investimentu no komersiu iha rejiaun laran, no aumenta populasaun iha sidade, no mos expansaun iha klase mediu.
Banku Dezenvolvimentu Áziatiku, iha 2011, publika relatório ida ho titulu “Ázia 2050: Realizing the Ázian Century. Mensajem jeral hosi dokumentu ida ne’e mak sekulu 21 sei sai nu’udar sekulu Ázia nian; iha ne’ebé Ázia mak lidera kresimentu ekonomia nian. Prezidenti ADB nian, Haruhiko Kuroda, iha prefasiu hateten katak, sentru ekonomia mundial agora nian, muda mai fali ona Ázia atu dudu dezenvolvimentu ekonomia. Iha nota optimizmu oitoan, nia halo predisaun katak, to’o iha meiu sekulu ida ne’e, metade hosi produsaun mundial nian sei mai hosi Ázia.
Maibe rejiaun Ázia laos deit fornese promesa lubuk ida. Ida ne’e fornese dezafiu lubuk ida, liliu haree hosi parte seguransa. Rejiaun ida ne’e nuudar rejiaun ida ne’ebe iha pais lubuk ida mak iha kapasidade nuclear. Sira ne’e mak Xina, Korea du Norte, Pakistaun no India. Tensaun iha Korea Peninsula ne’ebe involve interese pais boot sira dala barak hamosu tensaun as iha nivel polítika internasional. Kestaun seluk mak konflitu kona ba fronteira maritima entre Filipina, Vietnam no mos Xina. Ida ne’e mos sai ameasa ba interese EUA.
Iha aspetu ekonomia, maski rejiaun ida ne’e esperiensia ona kresimentu ekonomia as, iha tempu hanesan, dizigualidade entre kiak no riku, entre area rural no urbana, entre feto no mane mos amenta luan. Mudansa klimatika mos sai ameasa ba rejiaun ida ne’ebe bele kria instabilidade iha rejiaun laran, bele hamosu krize umanitaria. Ida ne’e mos rekonhese hosi organizasaun sira hanesan Banku Dezenvolvimentu Áziatiku.
Dinamika Ázia no Polítika Externa EUA nian
Dezde Prezidenti EUA, Barrack Obama tama ba Casa Branca, prioridade importante ida ne’ebé Prezidenti Obama hakarak introduz mak mudansa iha orientasaun polítika externa EUA nian. Obama hakarak orienta polítika externa Estadus Unidus nian ba rejiaun Ázia, no nia komitmentu atu intensifika liu tan EUA ninia prezensa iha rejiaun ida ne’e. Ho ida ne’e, Obama introduz polítika externa foun “Ázia’s Pivot” ou ikus mai mos ema balu konhese ho “Rebalance.” Liu hosi polítika ida ne’e, EUA hakarak aumenta ninia prezensa iha aspetu ekonomia, militar no diplomatiku iha rejiaun ne’e. Polítika ida ne’e hamosu reasaun oioin iha rejiaun laran. Analista balu haree katak polítika ida ne’e hanesan realizasaun hosi EUA kona ba importansia hosi rejiaun Ázia Pasifiku ba interese EUA nian. Maibe laos oitoan mos mak konkorda katak polítika ida ne’e hanesan estratejia ida atu hatan ba modernizasaun no expansaun militar Xina nian (Reis; 2014).
Polítika ida ne’e hanesan mudansa boot ida iha polítika externa EUA nian hosi administrasaun antes, George W. Bush. Entre peritus iha area relasaun internasional sira, iha persepsaun forte katak dezde funu iha Vietnam, EUA hamenus ninia atensaun makaas ba rejiaun ida ne’e. Antes Obama nia tempu, polítika externa EUA nian orienta barak liu ba Mediu Oriente, partikularmente funu iha Iraq no Afghanistaun no mos konflitu entre Izrael no Palestina. Funu rua ne’e iha impaktu makaas ba arkitektura polítika externa no gastus EUA nian. Tanba ne’e, iha Obama nia tempu, atensaun ba rejiaun ida ne’e aumenta.
Atensaun ida ne’e refleta iha dokumentu importante iha polítika externa EUA nian, konesidu ho naran “National Security Strategy.” Importante atu nota mos katak NSS nuudar dokumentu ida ne’ebe fo sai kona ba ameasa ba interese EUA nian, no oinsa atu responde ba ameasa sira ne’e. Ida ne’e inklui ameasa externa. Tuir dokumentu ne’e”
“Asia’s dramatic economic growth has increased its connection to America’s future prosperity, and its emerging centers of influence make it increasingly important. We have taken substantial steps to deepen our engagement in the region, through regional organizations, new dialogues, and high-level diplomacy. The United States has deep and enduring ties with the countries of the region, including trade and investment that drive growth and prosperity on both sides of the Pacific, and enhancing these ties is critical to our efforts to advance balanced and sustainable growth and to doubling U.S. exports. We have increasing security cooperation on issues such as violent extremism and nuclear proliferation. We will work to advance these mutual interests through our alliances, deepen our relationships with emerging powers, and pursue a stronger role in the region’s multilateral architecture, including the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), the Asia Pacific Economic Cooperation forum, the Trans-Pacific Partnership, and the East Ázia Summit.”
Prezidenti EUA, iha ninia diskursu ba Parlamentu Australia, iha loron 17 de Novembru 2011, hateten,
“After a decade in which we fought two wars that cost us dearly, in blood and treasure, the United States is turning our attention to the vast potential of the Ázia Pacific region…As the world’s fastest growing region—and home to more than half the global economy—the Asia Pacific is critical to achieving my highest priority and that is creating jobs and opportunity for the American people. With most of the world’s nuclear powers and some half of humanity, Asia will largely define whether the century ahead will be marked by conflict or cooperation, needless suffering or human progress.
As president, I have therefore made a deliberate and strategic decision—as a Pacific nation, the United States will play a larger and long-term role in shaping this region and its future, by upholding core principles and in close partnership with allies and friends….As we end today’s wars, I have directed my national security team to make our presence and mission in Ázia Pacific a top priority.”
Iha tempu ne’ebe Prezidenti Obama fo sai estratejia ida ne’e, Sekretariu Estadu EUA nian, Hillary Clinton, iha tempu ne’eba hakerek artigu ho titulu America’s Pacific Century, publika iha Journal Foreign Policy lori esplika kona ba saida mak “Pivot” no “Rebalance” ninia signifika.
“As the war in Iraq winds down and America begins to withdraw from Afghanistan, the United States stands at a pivot point. Over the last 10 years, we have allocated immense resources to those two theatres. In the next 10 years, we need to be smart and systematic about where we invest time and energy, so that we put ourselves in the best position to sustain our leadership, secure our interests and advance our values. One of the most important tasks of American statecraft over the next decade will therefore be to lock in a substantially increased investment—diplomatic, economic, strategic, and otherwise—in the Asia-Pacific region.”
Hanesan esplika iha Hillary Clinton nia artigu esplika katak haforsa kresimentu ekonomia iha Ázia nian no ninia nuudar asuntu estratejiku ba EUA. Hanesan babain, merkadu livre sei fornese oportunidade boot ba EUA ba investimentu, komersiu no asesu ba teknolojia. Ho klaru, nia hateten katak kresimentu ekonomia iha EUA sei depende ba rejiaun ida ne’e. Relatorio ida hosi Congressional Research Service mos fo sai katak durante tinan dahuluk mandate Hillary Clinton nian nuudar Sekretaria Estadu, nia halo vizita ba rai liur hamueutk 183. 19.7% hosi vizita sira ne’e, mai rejiaun Ázia Pasifiku.
Iha praktika diplomatiku nian, iha atividade diplomatiku lubuk ida. Vizita nivel alto hosi eis Sekretariu Estadu EUA nian, Hillary Clinton, vizita hosi Sekretariu Estadu atual John Kerry no mos Prezidenti Obama rasik, manifesta kompromisu ida ne’e. Hillary Clinton hili rejiaun ida ne’e nuudar ninia vizita official ba dahuluk wainhira sai nuudar Sekretariu Estadu. Tuir analista polítika externa EUA nian sira iha Washington D.C., desizaun ida ne’e refleta katak Administrasaun Obama nian sei fo atensaun barak ba rejiaun ida ne’e (Muni; 2014; 4).
Iha aspetu militar nian, EUA nia aumenta ninia prezensa militar liu hosi destaka forsa iha Australia, kooperasaun foun ho Filipina, no intensifika liu tan kordenasaun militar ho Japaun no Korea du Sul (Mishral 2014; 150). Iha aspetu ekonomia, esforsu EUA nian atu susesu iha akordu Transpacific Partnership (TPP) hanesan elementu ekonomia hosi polítika ida ne’e. Partisipasaun ativa hosi EUA iha forum oioin iha rejiaun ne hanesan ASEAN Defence Minister Meeting no mos East Ázia Summit hola parte iha estratejia boot liu EUA nian iha rejiaun ida ne’e.
Reasaun iha Rejiaun laran
Introdusaun polítika ida ne’e hamosu reasaun oioin iha rejiaun laran. Parte balu haree katak introudaun polítika ida ne’e laos buat foun ida iha polítika externa EUA nian. Maski nune’e, iha nivel polítika no retorika polítika, diskusaun kona ba orientasaun Polítika externa iha nivel alto intensifika makaas wainhira Obama anunsia polítika ida ne’e.
Introdusaun polítika ida ne’e hamosu reasaun oioin iha rejiaun laran. Maski Washington dala barak fo sai katak polítika ida ne’e laos atu kontra prezensa Xina ne’ebe kontinua aumenta iha rejiaun ida ne’e, Xina sei nafatin iha diskonfia makaas ba polítika ida ne’e. Beijing haree katak polítika externa Pivot no Rebalance atu kontra interese Xina nian iha rejiaun ne’e. Xina haree katak polítika externa pivot, ho destakamentu militar EUA nian, hanesan dalan ida atu haleu Xina no halo kloot espasu ba Xina. Ba Beijing, Polítika ida ne’e refleta mentalidade Guerra Fria ne’ebe EUA sei iha.
Australia no Nova Zelandia maski iha relasaun espesial ho EUA, sira rasik mos iha relasaun komersial estratejiku ho Xina. Xina nuudar parseiru komersiu boot Australia nian no Xina mak merkadu boot liu hotu ba exportasaun produtu EUA nian. Tanba ne’e, Australia koko jere interese pais rua ne’e nian hodi mantein relasaun diak entre Australia ho sira. Filipina, tanba iha hela konflitu ho Xina kona ba Tasi Ketan, haree intensifikasaun prezensa EUA nian iha rejiaun ida ne’e hanesan dalan diak ida. Sa tan, Filipina ho EUA rasik iha ona kooperasaun militar ba tinan naruk.
ASEAN rasik seidauk klaru kona ba ninia resposta kollektivu. Em jeral, pais sira iha ASEAN haree Xina nia prezensa hanesan oportunidade, maibe mos sira mos koko atu labele husik influensia Xina nian aumenta ba bebeik iha rejiaun ne’e. Sa tan, istorikamente, Xina ladun iha relasaun diak ho pais sira iha rejiaun ne’e. Bele dehan, ba maioria nasaun sira iha ASEAN, inkuli Indonesia, sira prefere liu EUA duke Xina; maibe sira mos konsente katak Xina, ho ninia kresimentu ekonomia agora dadaun, fornese mos oportunidade iha area komersiu. Indonezia rasik nia reasaun katak polítika ida ne’e laos atu hatan ba Xina, maibe nuudar realizasaun ida katak rejiaun ida ne’e, liliu ASEAN rasik, nuudar rejiaun importante ba EUA nia interese. Iha tempu hanesan, sira haree polítika pivot hanesan oportunidade ida hotu; maibe mos bele sai ameasa tanba bele hamosu tensaun iha rejiaun laran. Indonesia partikularmente, iha preokupasaun ho aspetu militar hosi estratejia ida ne’e tanba bele provoka tensaun (Anwar; 2013).
Iha nivel makro, ita haree polítika pivot hamosu reasaun mixtura iha rejiaun laran. Xina, rejiaun ho kontribusaun kresimentu ekonomia as liu iha rejiaun, haree polítika ida ne’e hanesan reasaun EUA nian ba Xina nia interese. Maski EUA rasik, iha dada lia dala ruma ho sira, no prova hosi deklaran offisial sira hateten katak polítika pivot no rebalance laos atu responde ba Xina, polítika ida ne’e labele hamos diskonfiansa Xina nian. Iha parte seluk, ho kresimentu ekonomia ne’ebe Xina iha, no aumenta importansia hosi Xina ba iha rejiaun ne’e, signifika katak pais sira iha rejiaun ne’e tenki matenek atu jere interese pais boot rua ne’e.
Konkluzaun
Nuudar pais boot, ho ninia rekursu enermu, polítika saida deit mak EUA foti, mudansa iha ninia atensaun no prioridade polítika externa bele atera estrutura polítika iha nebe deit. Dezde 2001 too agora, ho akontesimentu 9/11, ida ne’e forma EUA nia orientasaun polítika externa ba liu Mediu Oriente. Administrasaun Obama nian hakarak orienta fali polítika externa mai rejiaun Ázia Pasifiku. Ho polítika ida ne’e, signifika katak pais sira iha rejiaun ne’e tenki jere sira nia interese ho matenek liu tan, no koko atu mantein balansu iha relasaun entre Xina ho EUA.